Od 1 lipca 2021 r. do ustawy o VAT wprowadzony został tzw. pakiet e-commerce, tj. szereg rozwiązań unijnych dotyczących sprzedaży towarów za pośrednictwem różnego rodzaju platform sprzedaży.
Nowelizacja dotyczy implementacji do polskiego ustawodawstwa rozwiązań unijnych w sprawie sprzedaży towarów na odległość i obejmuje istotne zmiany w zasadach rozliczeń podatkowych firm zajmujących się sprzedażą wysyłkową, sklepów internetowych, portali aukcyjnych czy nawet społecznościowych, na których odbywa się sprzedaż. Konsekwencje tego niezaprzeczalnie odczują konsumenci, bowiem zniesione zostało zwolnienie z VAT dla importu małych przesyłek, czyli tych o wartości do 22 euro we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Wskazane platformy sprzedażowe zostały obarczone obowiązkiem poboru i rozliczenia podatku od transakcji, w których uczestniczyli lub pośredniczyli.
Zdaniem Ministerstwa Finansów, implementacja pakietu e-commerce spowoduje wzrost konkurencyjności unijnych przedsiębiorców w obszarze e-commerce w stosunku do podmiotów z krajów trzecich oraz zmniejszą się koszty realizacji obowiązków VAT związanych z transakcjami transgranicznymi B2C. Elementem, który nie jest tak często podnoszony, a zdaje się być podwaliną wprowadzonych zmian, jest kwestia dalszego uszczelniania systemu VAT. Według ustaleń Najwyższej Izby Kontroli przesyłki spoza UE są praktycznie pozbawione kontroli celnej. Ponadto niewystarczająca efektywność poboru podatku VAT wynika z faktu, że wiele podmiotów trudniących się handlem w sieci nie posiada rezydencji podatkowej na terenie Unii Europejskiej. Liczby podawane przez NIK są zatrważające, mianowicie z raportu wynika, że 99% przesyłek pocztowych oraz 96% przesyłek kurierskich o niskiej wartości zostaje dopuszczona do obrotu bez weryfikacji zasadności zastosowanego zwolnienia. Uwzględniając szybki wzrost wartości importu, jaki ma miejsce od kilku lat, organy Krajowej Administracji Skarbowej mają nie lada problem do rozwiązania. NIK zwrócił uwagę również na problem nieefektywności kontroli w takim stopniu, iż staje się ona ekonomicznie nieuzasadniona z perspektywy budżetowej. Z ustaleń w trakcie kontroli wynika, że deklarowana wartość każdej przesyłki weryfikowanej była zaniżona średnio blisko czterokrotnie. Kwota podatku VAT, jaki powinien zostać naliczony w uśrednieniu wynosiła 10,50 zł, ale szacunkowy koszt kontroli, która trwała ok. 45 minut, wynosił 22,50 zł. Powyższa sytuacja obrazuje, że bez wdrożenia nowoczesnych technik kontroli oprartych na informatyzacji procesów, analizie ryzyka, statystyce, nie jest możliwe sprawowanie pieczy nad podatkiem VAT i należnościami celnymi przy imporcie towarów dla transakcji o deklarowanej niskiej wartości.
Powyższy stan rzeczy musiał ulec zmianie, Ministerstwo Finansów nie może pozwalać istnieć tak dużej luce w podatku VAT, to zdaje się oczywiste. Nieoczywiste jest jednak to, że MF we współpracy z Pocztą Polską S.A podjęło działania w celu elektronizacji danych dotyczących przedmiotowych przesyłek pocztowych, które są przywożone z krajów trzecich na obszar Unii Europejskiej. Owocem tej współpracy jest przekazywanie danych organom celno-skarbowym w celu prowadzenia skutecznej kontroli. Uzyskanie pełnej funkcjonalności systemu teleinformatycznego jest planowane na koniec roku 2022. Już dziś obserwujemy efekty skuteczności wprowadzanych rozwiązań. Dlatego tym bardziej należy pamiętać, że zaniżanie wartości przesyłek lub deklarowanie towarów jako prezent czy też fałszowanie świadectw pochodzenia są obciążone odpowiedzialnością karną. Dla przykładu, wprowadzenie w błąd organu uprawnionego do kontroli celnej naraża należność celną na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie z art. 87 § 1 Kodeksu karno skarbowego. Przytoczona norma prawna wskazuje, że karze podlega samo “narażenie” na uszczuplenie, innymi słowy nie jest konieczne, by doszło do faktycznego uszczuplenia należności celnej. Wystarczające jest działanie sprawcy dążące do powstania stanu narażenia na uszczuplenie poprzez podanie danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajeniu rzeczywistego stanu rzeczy i w ten sposób wprowadzeniu w błąd właściwego organu celnego. Zgodnie bowiem z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2005r. (V KK 377/04) interes finansowy Skarbu Państwa, jako przedmiot ochrony wynikający z omawianych przepisów, sprowadza się do uzyskania kwot wymaganych należności celnych i podatkowych z tytułu przywozu z zagranicy lub wywozu z kraju towarów, z których transferem związane jest powstanie określonych obowiązków finansowych, przy czym narażenie na uszczuplenie takiej należności stanowi stworzenie wysokiego prawdopodobieństwa, że wynikające z przepisów prawnych należności nie zostaną pobrane lub uiszczone w kwocie niższej aniżeli należna, który to skutek nie musi nastąpić. Zaniżanie zatem wartości przesyłek lub deklarowanie towarów jako prezent czy też fałszowanie świadectw pochodzenia to najczęstsze metody unikania opłat celnych.
Reasumując powyższe, możemy oczekiwać w najbliższym czasie sporych zmian w funkcjonowaniu rynku e-commerce. Wyrażamy nadzieję, że pojawiające się ryzyka nie uderzą w przedsiębiorców i konsumentów. Właściwe przygotowanie i analiza na pewno pozwoli je zminimalizować.
Poniżej znajduje się wyciąg podstawowych zmian, jakie wprowadza pakiet e-commerce:
- zmiana obowiązującej metody opodatkowania sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju i z terytorium kraju,
- zdefiniowanie pojęcia wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO) i sprzedaży na odległość towarów importowanych z państw trzecich – (SOTI),
- likwidacja zwolnienia z VAT na terytorium całej UE dla importu towarów w przesyłkach o wartości nieprzekraczającej 22 euro,
- ujednolicenie progu kwotowego na terytorium całej UE do poziomu 10.000 euro dla podatników dostarczających towary w ramach WSTO oraz świadczących usługi telekomunikacyjne, nadawcze i elektroniczne (TBE) – przekroczenie progu wiązać się będzie z powstaniem obowiązku opodatkowania dostaw w kraju konsumenta według właściwych w danym kraju stawek VAT,
- zmiana VAT-MOSS na tzw. VAT-OSS w One Stop Shop,
- wprowadzenie zwolnienia z VAT dla importu towarów w przesyłkach o rzeczywistej wartości nieprzekraczającej 150 euro przy założeniu skorzystania z rozwiązań, które zawiera pakiet e-commerce.
Kwestie związane z WSTO/SOTI, VAT-OSS oraz praktyczne przełożenie pakietu e-commerce na konsumenta zostaną szczegółowo opisane na stronach niniejszego bloga.
